Giới thiệu về Bộ Khoa học và Công nghệ (Việt Nam)
Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam là cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về lĩnh vực khoa học và công nghệ. Bộ này có nhiệm vụ thực hiện các chính sách, kế hoạch và chương trình quốc gia về phát triển khoa học và công nghệ, bảo vệ sở hữu trí tuệ, quản lý chất lượng và an toàn bức xạ và hạt nhân.
Quá trình hình thành và phát triển
Bộ KH&CN có lịch sử hình thành và phát triển từ năm 1959, khi Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra Sắc lệnh số 016-SL thành lập Ủy ban Khoa học Nhà nước. Qua các giai đoạn phát triển, cơ quan này đã trải qua nhiều thay đổi về tên gọi và chức năng, từ Ủy ban Khoa học Nhà nước, sau đó là Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước, rồi đến Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, và cuối cùng là Bộ Khoa học và Công nghệ vào năm 2002.
Trách nhiệm và mục tiêu
Bộ KH&CN thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của pháp luật, bao gồm việc chỉ đạo thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia; thúc đẩy phát triển các ngành kinh tế – kỹ thuật trọng điểm; quản lý hoạt động công nghệ cao, sở hữu trí tuệ và an toàn bức xạ, hạt nhân.
Bộ cũng hướng dẫn các bộ, ngành và địa phương xây dựng và thực hiện kế hoạch khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; tổ chức chứng nhận hoạt động công nghệ cao; hỗ trợ tổ chức, cá nhân trong việc đánh giá, đổi mới, tìm kiếm, nhập khẩu và khai thác công nghệ.
Về sở hữu trí tuệ, Bộ KH&CN chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương xây dựng và thực hiện các chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình và đề án về sở hữu trí tuệ; xây dựng, hướng dẫn, tổ chức thực hiện và kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ.
Cấu trúc Đảng
Bộ KH&CN có cơ cấu tổ chức gồm Văn phòng Bộ, Thanh tra Bộ, các Vụ, Cục và đơn vị sự nghiệp trực thuộc. Các Vụ bao gồm Vụ Khoa học Xã hội, Nhân văn và Tự nhiên, Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế – kỹ thuật, Vụ Đánh giá, Thẩm định và Giám định công nghệ, Vụ Công nghệ cao, Vụ Kế hoạch – Tài chính, Vụ Hợp tác quốc tế, Vụ Pháp chế, Vụ Tổ chức cán bộ, Vụ Năng lượng nguyên tử, Vụ Ứng dụng công nghệ và tiến bộ kỹ thuật. Các Cục bao gồm Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ, Cục Sở hữu trí tuệ, Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia, Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia.
Đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ bao gồm Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Báo VnExpress, Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Trung tâm Công nghệ thông tin, và một số đơn vị sự nghiệp khác như Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam – Hàn Quốc, Viện Nghiên cứu sáng chế và Khai thác công nghệ, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, Viện Ứng dụng Công nghệ, Viện Đánh giá khoa học và Định giá công nghệ, Viện Khoa học sở hữu trí tuệ, Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng, Viện Chiến lược và Chính sách Khoa học và Công nghệ (NISTPASS), Văn phòng các Chương trình trọng điểm cấp nhà nước, Văn phòng Công nhận chất lượng (BoA), Văn phòng Đăng ký hoạt động Khoa học và Công nghệ, Văn phòng các Chương trình khoa học và công nghệ quốc gia, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia, Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hội nhập khoa học và công nghệ quốc tế (VISTIP), Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông Khoa học và Công nghệ.
Các doanh nghiệp trực thuộc Bộ bao gồm Công ty Công nghệ Điện tử, Cơ khí và Môi trường (EMECO), Công ty Cổ phần Phát triển Đầu tư Công nghệ (FPT), Công ty Cổ phần Sở hữu Công nghiệp (INVESTIP), Công ty Cổ phần Ứng dụng Khoa học và Công nghệ (MITEC), Công ty Xuất nhập khẩu Công nghệ mới (NACENIMEX), Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Kỹ thuật (TECHNIMEX).
Ban lãnh đạo hiện tại
Bộ trưởng hiện nay của Bộ KH&CN là ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự Đảng. Các Thứ trưởng bao gồm ông Bùi Thế Duy, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, ông Lê Xuân Định, Bí thư Đảng ủy Bộ, và ông Nguyễn Hoàng Giang.
Các vụ việc gây tranh cãi
Một trong những bê bối nổi tiếng liên quan đến Bộ KH&CN là vụ nâng khống giá kit test COVID-19 xảy ra tại công ty Việt Á. Thông tin về việc WHO chấp thuận kit test của Công ty Việt Á được đăng tải trên website chính thức của Bộ vào ngày 26 tháng 4 năm 2020, nhưng sau đó bị gỡ bỏ vào ngày 20 tháng 12 năm 2021 do có sự sai sót về mặt thông tin. Thực chất, WHO chỉ “chấp thuận đưa kit test này vào quy trình đánh giá xem xét sử dụng” chứ không phải “chấp thuận sử dụng”. Đến ngày 20/10/2020, WHO công bố báo cáo công khai về đánh giá sử dụng khẩn cấp của WHO thẩm định bộ xét nghiệm COVID-19 của Việt Á là “Không được chấp nhận”. Trước đó, vụ thông đồng thổi giá kít xét nghiệm COVID-19 để nhận hoa hồng gần 30 tỷ đồng của Giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến thông đồng với Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á đã bị phanh phui.
Vụ việc liên quan đến giá kit xét nghiệm COVID-19 của công ty Việt Á
Kết luận KTIOKX
Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển khoa học và công nghệ, bảo vệ sở hữu trí tuệ và quản lý an toàn bức xạ và hạt nhân tại Việt Nam. Bộ này đã và đang thực hiện nhiều chính sách, kế hoạch và chương trình quốc gia để đẩy mạnh sự phát triển của lĩnh vực khoa học và công nghệ, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
